Erzincan mutfağı, Doğu Anadolu’nun zengin kültürel birikimini yansıtan köklü ve özgün bir yemek kültürüne sahiptir. Yıllar boyunca hem doğa koşullarının hem de göçebe yaşam tarzının etkisiyle şekillenen bu mutfak, et ağırlıklı yemekleri, tahıl bazlı hamur işleri, süt ürünleri ve kurutulmuş sebzeleriyle dikkat çeker. Erzincan’a yolu düşenlerin mutlaka tatması gereken yöresel lezzetler, sadece damaklarda değil, zihinlerde de unutulmaz izler bırakır.
1. Tulum Peyniri: Erzincan’ın Gururu
Erzincan denince akla gelen ilk lezzetlerden biri Erzincan tulum peyniridir. Yüksek yaylalarda otlayan koyunların sütünden yapılan bu peynir, keçi derisinden yapılan tulumlarda olgunlaştırılır. Yaklaşık 3-6 ay boyunca tulumlarda bekletilen peynir, keskin, tuzlu ve yoğun bir aromaya sahip olur. Kahvaltılarda tüketildiği gibi börek ve salatalarda da tercih edilir. Erzincan’dan dönerken alınan en popüler hediyelik yiyeceklerden biridir.
2. Kelecoş: Ekşili Bir Yöresel Ziyafet
Erzincan’ın geleneksel yemeklerinden biri de kelecoş yemeğidir. Soğan, kıyma, yağ ve yoğurtla hazırlanan kelecoş, özellikle kış aylarında enerji veren bir yemek olarak sofralarda yer alır. Altına serilen bayat ekmeklerin üzerine yoğurtlu karışım dökülerek sıcak şekilde sunulur. Lezzetli olduğu kadar pratik de olan bu yemek, eskiden kalan ekmekleri değerlendirmek amacıyla ortaya çıkmıştır.
3. Etli Yaprak Sarma: Bağ Bozumunun Klasiği
Erzincan’ın üzüm bağlarıyla meşhur olması, doğal olarak asma yaprağının da mutfakta bolca kullanılmasına neden olmuştur. İnce ve damarsız yapraklarla yapılan etli yaprak sarma, genellikle özel günlerde, düğünlerde ya da bayram sofralarında hazırlanır. İç harcı pirinç, kıyma, soğan, salça ve çeşitli baharatlarla hazırlanır. Tencerede pişirilen sarmalar, yoğurt eşliğinde servis edilir.
4. Babikko: Un, Yoğurt ve Etin Uyumu
Babikko, yöreye has, az bilinen ama oldukça doyurucu bir yemektir. Unla hazırlanan minik hamur parçaları, et suyu ile haşlanır, üzerine yoğurt ve tereyağı gezdirilerek servis edilir. Hem çorba hem de ana yemek olarak tüketilebilir. Erzincan köylerinde hâlâ geleneksel yöntemlerle yapılmakta ve özellikle kışın sıcak sofraların vazgeçilmezidir.
5. Gasefe: Şerbetli Bir Tatlı
Tatlısız yemek olmaz diyen Erzincanlılar için geleneksel bir tatlı: gasefe. Kurutulmuş meyveler, özellikle kayısı, erik ve üzüm kullanılarak yapılan bu tatlı, su ve şekerle pişirilir. Hafif tatlıları sevenler için idealdir. Özellikle yaz aylarında soğutularak ikram edilir. Eskiden gaz lambasında uzun süre pişirilerek hazırlanan bu tatlı, günümüzde tencerelerde yapılmaya devam etmektedir.
6. Erzincan Böreği: Kat Kat Lezzet
Yufkalarla hazırlanan Erzincan böreği, içerisine peynir, kıyma ya da patates konularak yapılır. En önemli özelliği, her katın arasına bolca eritilmiş tereyağı dökülmesidir. Taş fırınlarda ya da tandırda pişirildiğinde ise çok daha lezzetli olur. Çay saatlerinde, kahvaltılarda ya da misafir sofralarında sıkça sunulur.
7. Ayran Aşı Çorbası: Ferahlatıcı ve Besleyici
Yoğurt, buğday (yarma), nohut ve nane ile yapılan ayran aşı çorbası, yaz aylarının vazgeçilmezidir. Soğuk tüketilen bu çorba, vücudu serinletmenin yanı sıra besleyici özellikleriyle de öne çıkar. Erzincan’da yazın bağ bozumları sırasında veya tarlada çalışanlara enerji vermek için sıkça hazırlanır.
8. Şireli Tatlılar ve Reçeller
Erzincan’da “şire” adı verilen üzüm suyu kaynatılarak, pekmez yapılır ya da kuru meyvelerle birlikte tatlıya dönüştürülür. Bu teknikle yapılan cevizli sucuk, pestil ve çeşitli şireli tatlılar, kış aylarında enerji deposu olarak tüketilir. Aynı zamanda Erzincan’dan alınabilecek özgün yöresel ürünler arasındadır.
9. Yöresel Kahvaltılıklar
Erzincan’da kahvaltılar, sadece tulum peyniriyle sınırlı değildir. Tereyağı, çökelek, çörek otlu çökelek, sıcak sac ekmeği, köy reçelleri ve bazlama gibi zenginliklerle donatılmış sabah sofraları oldukça meşhurdur. Özellikle yayla köylerinde yapılan sabah kahvaltıları, misafirlerin hafızasında yer eder.
10. Modernleşen Erzincan Mutfağı
Bugün Erzincan’da geleneksel mutfağın izleri hâlâ güçlü bir şekilde sürerken, şehir merkezindeki restoranlar modern sunumlar ve füzyon lezzetlerle mutfağı yeniden yorumlamaktadır. Geleneksel tariflere sadık kalınarak yapılan yöresel yemekler, yerli ve yabancı turistlerin ilgisini çekmekte, Erzincan’ı gastronomi turizmi açısından cazip bir destinasyon hâline getirmektedir.
Sonuç
Erzincan mutfağı, basit ama derin anlamlar taşıyan, geçmişten günümüze uzanan tarifleriyle zengin bir damak hafızasına sahiptir. Tereyağıyla lezzetlenen yemekleri, yoğurtla yumuşayan tarifleri, yöreye özgü peyniri ve üzümden gelen tatlılarıyla Erzincan, sadece doğasıyla değil, mutfağıyla da ziyaretçilerine unutulmaz bir deneyim yaşatır.
